Երեկ Սերգեյ Լավրովը իր ամփոփիչ հայտարարության մեջ անուղղակի ցույց տվեց, թե որքան է Հայաստանի և Արցախի ֆիզիկական գոյությունը կախված ՆԱՏՕ-ի նկատմամբ Ռուսաստանի հաղթանակից։ Մեզ համար դա ուղղակի կենսական անհրաժեշտություն է։

Ադրբեջանի ղեկավարությանը զուգահեռ, հայաստանյան իրականության բոլորին քաջհայտնի հուդայի, նրա և Արևմուտքի արբանյակների կամ լակեյների, ռուսատյացների ոհմակի համար Ռուսաստանի ղեկավարությանը, խաղաղապահներին, ՌԴ-ին թիրախավորելու, հանիրավի քննադատելու, զրպարտչորեն մեղադրելու հերթական առիթը հանդիսացավ Ռուսաստանի Դաշնության արտգործնախարարության 2023 թ. հուլիսի 15-ի հայտարարությունը Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ստեղծված իրավիճակի կապակցությամբ:

Շատ հետաքրքիր է Էրդողանի պահվածքը այն բանյց հետո, երբ Արևմուտքը աստճանաբար համոզվում է, որ Ուկրաինայի հարցում իր սպասելիքները չեն արդարանում։

ՆԱՏՕ-ի արևելյան թևը ներկայիս բնագծերում պահելը ԱՄՆ-ի համար գնալով դառնալու է աննպատակահարմար` թե՛ զուտ ֆինանսապես, թե՛ ստրատեգիական առումով։ ԱՄՆ-ում սա հասկանում են, որովհետև, անկախ հանգամանքներից, Միացյալ Նահանգները ստրատեգիական հակառակորդ է դիտարկվում նախ և առաջ Չինաստանին։ Չինաստանը, փափուկ ուժի էքսպանսիայի շնորհիվ, բավականաչափ ամրացրել է իր դիրքերը հարավ-արևելյան Ասիայում, իսկ Հարավ-արևելյան Ասիան այն կենսատարածքն է, որը Միացյալ Նահանգներին թույլ պետք է տա հետագայում էլ պահպանելու գերտերության կարգավիճակը։ ՆԱՏՕ-ի արևելյան թևի երկրները նման կենսատարածք չեն դիտարկվում ԱՄՆ-ի կողմից` նախ և առաջ տնտեսական առումով, հետևաբար, այս ուղղությամբ ԱՄՆ-ի նահանջը դեպի նոր բնագծեր առաջիկա տարիներին անպայման կտեսնենք։

Հայ-ռուսական, հայ-թուրքական և ռուս-թուրքական հարաբերությունները մշտապես մեր, դեռևս լավ չձևավորված, հասարակության ուշադրության կենտրոնում են և ունեն մեկնաբանությունների մի հսկա դիապազոն՝ սկսած ծայրահեղ ռուսամետությունից մինչև ծայրահեղ թուրքամետություն։

Արևելքի ու Արևմուտքի միջև անհամաձայնության ու հակամարտության անհավասարակշիռ ռեժիմը լավագույնն է Թուրքիայի համար, քանի որ նրա դինամիկ բալանսն այդ երկու կողմերի միջև հնարավորություն է տալիս կատարելու ամբիցիոզ ու հավակնոտ քայլեր, որոնք նրա կալիբրից բարձր ու բարդ են։

Ցավոք սրտի, հայկական փորձագիտական-վերլուծական դաշտը բավարար հետաքրքրություն հանդես չի բերում Թուրքիայի, նրա շուրջը կամ ազդեցությամբ ընթացող գործընթացների վերաբերյալ։ Խոսքը չի վերաբերում հուզական ու քարոզչական մեկնաբանություններին, այլ անաչառ ու կոմպետենտ գնահատականներին, որը թույլ կտա հասկանալու՝ ինչ գործընթացներ են ծավալվում Թուրքիայում և նրա շուրջը, ինչ հեռանկարներ և մարտահրավերներ են պարունակում դրանք իրենց մեջ։ Հետագա զարգացումների հնարավոր սցենարների դիտարկումն ու ընկալումը կարևոր է` պարզելու և հստակեցնելու սեփական արձագանքի բովանդակությունը սցենարներից յուրաքանչյուրի դեպքում։

Մեր ներկա վիճակի ու մոտ ապագայի հետ կապված հարցերի քննարկման համար շատ կարևոր է թուրքերի նկատմամբ Արևմուտքի վերաբերմունքը, որն ունի տակտիկական բաղադրիչ, ըստ որի, թուրքերին կարելի է օգտագործել ռուսների ու Իրանի դեմ և, հնարավոր է, արաբների դեմ, մինչև վրա հասնի ստրատեգիապես կարևոր քայլի՝ Քրդստանի ստեղծման համար հարմար պահը։

Նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունն իրականում Ռուսաստան-Թուրքիա համաձայնության արդյունքն էր, ու դրա խորհրդանիշն Աղդամի մոնիթորինգային կենտրոնի հիմնումն էր, այսինքն, Հարավային Կովկասը համատեղ ազդեցության գոտի են ճանաչում։

Ռուսական խաղաղապահների հրամանատար Լենցովը նոր բան չի ասում, հիշեցնելով՝ ձեր վարչապետն է փակել Լաչինի միջանցքը։